Гъоркьияб борхиялъул цебесеб кьералъул лабиаллъичӀеб рагьараб
Гъоркьияб борхиялъул цебесеб кьералъул лабиаллъичӀеб рагьараб[1] ккола рагьарал гьракьазул цо тайпа, жиб цо-цо кӀалъалел мацӀазда хӀалтӀизабулеб. Гьеб буго микьго кардиналияб рагьараб гьаракьалдаса цояб, жиб цо мацӀалъул рагьараб гьаракьаже дурусго данде ккезе кколареб, аслияб къагӀидаялъ, фонетикияб роценалъул системаялда байбихьул бакӀлъун бугеб.[2]
| Гъоркьияб борхиялъул цебесеб кьералъул лабиаллъичӀеб рагьараб | |
|---|---|
| a | |
| ХФА номер | 304 |
| Аудио мисал | |
| Кодификация | |
| Куцлъи (анцӀ) | a |
| Юникод (гьекс) | U+0061 |
| X-SAMPA | a яги {_o |
| ХФА: Рагьарал | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ТІанкІалда аскІор ругел рагьарал: лабиаликъал • лабиалиял |
Хаслъиял Хисизабизе
- Гьелъул борхалъи буго гъоркьияб: артикуляциялда мацӀ букӀуна кӀалалъу тӀасияб рахъалдаса рикӀкӀад — кӀалалъул гӀодоблъиялда.
- Гьелъул кьер буго цебесеб, кӀалдиб мацӀ букӀуна цебегӀан, кинаб букӀаниги чӀедерлъи гьабичӀого. Гьенибго гъорлъе рачуна централиял рагьаралги (гъоркьияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул), щайгурелъул мацӀалъул гьезул ртикуляциялде букӀунеб позициялде гьечӀо гьоркьохъел ва тӀасияб борхиялда букӀунеб гӀадаб гьетӀари; гъоркьияб борхиялъул цебесеб кьералъулги нахъисеб кьералъул рагьаразда гьоркьоб батӀалъи буго тӀасияб борхиялъул цебесеб ва гьоркьохъеб кьералъул рагьаразда гьоркьоб бугеб яги гьебго борхиялъул гьоркьохъел ва нахъисел рагьаразда гӀоркьоб гӀадаб.
- Гьеб буго лабиаллъичӀеб, ай жиб абулаго кӀутӀби гургинлъун цебе цутӀуларел.
МацӀал Хисизабизе
ГӀемерисел мацӀазда буго гъоркьияб борхиялъул лабиаллъичӀеб рагьаралъул цо чанго форма. Гъоркьияб кьералъул цохӀо гурони рагьараб гьаракь гьечӀел мацӀазда, гьеб рагьаралъул ишара Халип:Angbr хӀалтӀизабизе бегьула, щай абуни гьеб аслияб латин алипбаялда гьеб буго гъоркьияб борхиялъул рагьаралъе цо бугеб ишара букӀиналъ. Гьедин бихьизабуралъ гъоркьияб борхиялъул цебесеб кьералъул рагьаралдасаги ([a]) гӀемер кьола гъоркьияб борхиялъул централияб рагьарб [ä]. ХӀакъикъаталдаги, цо кӀудияб батӀалъи гьечӀого букӀинеги бегьула. (Балагье Акустикаялде).
| МацӀ | РагӀи | ХФА | МагӀна | Баян | |
|---|---|---|---|---|---|
| Африкаанс | Стндарт[3] | dak | [da̠k] | 'тӀалъел' | Цебе гӀагараб.[3] Балагье африкаансалъул фонология |
| ГӀараб | Стндарт[4] | أنا | [anaː] | 'дун вуго' | Балагье ГӀараб фонология |
| Къажар[5] | Стндарт | səs | [s̪æ̞s̪] | 'гьаракь' | ГӀемерсиеб транскрипция гьабула ⟨æ⟩ ишараялдалун. |
| Булгъар[6] | най | [n̪a̠j] | 'цӀикӀкӀун' | Цебе гӀагараб.[6] | |
| Син | Син[7] | 安 / ān | [ʔan˥] | 'хӀинкъи гьечӀолъи' | /n/ гьаракьалда цебе /a/ гьаракьалъул аллофон.[7] балагье стандартияб син фонология |
| Голландиязул | Стандарт[8][9] | aas | [aːs] | 'къор' | Цебеселдаса централиялда гьоркьоб букӀуна.[10] Балагье голландиязул фонология |
| Утрехт[11] | bad | [bat] | 'хӀавуз' | Шималияб стандартияб голландизул мацӀалъул [ɑ] гьаракьалъе дандеккола. Балагье голландиязул фонология | |
| Ингилис | Австралиялъул[12] | hat | [hat] | 'тӀагъур' | Балагье Австралиялъул ингилисалъул фонология |
| Калифорниялъул[13][14] | [æ] гьаракьалдаса дагьабги рагьараб цогидал Шималияб Америкаялъул вариантазда. | ||||
| Канадалъул[14][15] | |||||
| Цо-цо техасалъул ингилисалда кӀалъалел[14] | |||||
| Йоханнесбургалъул шималиял шагьарсверухълъабазда[16] | [æ] гьаракьалде гӀагараб гӀаммаб Жанубияб Африкаялъулin ингилисалда | ||||
| Received Pronunciation[17]Халип:Dubious | Ралагье: ингилис фонология | ||||
| Бакъбаккул Англиялъул[18] | bra | [bɹaː] | 'бра' | Гьоркьохъеб классалъул кӀалъалез абула централияб [äː] гӀажин.[18] | |
| ЦӀияб Зеландиялъул[19] | [bɹa̠ː] | Гъоркьияб кьералъул цебе гӀагараб [a̠ː]-ялдаги, централияб [äː]-ялдаги цебе гӀагараб хӀалуцинчӀеб [ɐ̟ː]-ялдаги централияб хӀалуцинчӀеб [ɐː]-ялдаги гьоркьосеб вариант.[19] ХФА-ялда хъвазе бихьизабизе бегьула ⟨ɐː⟩-ялдалъун. | |||
| Паранс | Парижалъул консервативияб[9][20] | patte | [pat̪] | 'квачӀ' | Контрастлъула /ɑ/ гьаракьгун, амма гӀемерисел кӀалъалезуд буго цохӀо гъоркьияб борхиялъул рагьараб (фонетикияб къагӀидаялъ централияб [ä]).[21] Ралагье: Паранс фонология |
| Квебекалъул[22] | arrêt | [aʁɛ] | 'чӀей' | Контрастлъула /ɑ/ гьаракьгун.[22] Ралагье: Квебекалъул парансалъул фонология | |
| Герман | Алтбайерналъул акцент[23] | Wassermassen | [ˈʋɑsɐmasn̩] | 'лъел массаби' | Гьединго бихьизабула нахъисеб кьералъул /ɑ/, жинде данде гьеб лъолеб.[23] Ралагье: Стандартияб германиязул мацӀалъул фонология |
| ГӀемерисел Австриялъул акцентал[23] | nah | [naː] | 'аскӀоб' | Дагьаб цебесеб кьералъул.[23] Ралагье: Стандартияб герман мацӀалъул фонология | |
| Игбо[24] | ákụ | [ákú̙] | 'kernal' | ||
| Курд | Палевани (Жанубияб) | گهن | [gan] | 'квешаб' | Сорани (Централияб) [æ]-ялда бащадаб. Ралагье: Курд фонология |
| Норвег | Ставангерск[25] | hatt | [hat] | 'тӀагъур' | Ралагье: Норвег фонология |
| Трондгьеймск[26] | lær | [læ̞ːɾ] | 'тӀом' | ||
| Пол[27] | jajo | [ˈjajɔ] | 'хоно' | Палаталиял ва палаталлъарал рагьукъазда гьоркьоб /a/ гьаракьалъул аллофон. Ралагье: Пол мацӀалъул фонология | |
| Испан | Бакъбаккул Андалусиялъул[28] | las madres | [læ̞ˑ ˈmæ̞ːð̞ɾɛˑ] | 'улбул' | Цогидал диалектазул [ä]-ялъе днде ккола, амма диалектазда гьел батӀи-батӀиял руго. Балагье Испан фонология |
| Мурсиялъул[28] | |||||
| Швед | Central Standard[29][30] | bank | [baŋk] | 'банк' | Кьерлъи букӀана батӀи-батӀисахъе бихьизабун цебесеб [a],[29] цебе гӀагарб [a̠][30] ва централияб [ä] гӀадин.[31] Ралагье: Швед фонологиял |
Комментариял Хисизабизе
- ↑ Халип:Vowel terminology
- ↑ John Coleman: Cardinal vowels
- ↑ 3,0 3,1 Wissing (2016), section "The unrounded low-central vowel /ɑ/".
- ↑ Thelwall & Sa'Adeddin (1990), p. 38.
- ↑ Mokari & Werner (2016), p. ?.
- ↑ 6,0 6,1 Ternes & Vladimirova-Buhtz (1999), p. 56.
- ↑ 7,0 7,1 Mou (2006), p. 65.
- ↑ Collins & Mees (2003), pp. 95, 104, 132-133.
- ↑ 9,0 9,1 Ashby (2011), p. 100.
- ↑ Collins & Mees (2003), p. 104.
- ↑ Collins & Mees (2003), p. 131.
- ↑ Cox & Fletcher (2017), p. 179.
- ↑ Gordon (2004), p. 347.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Халип:Harvcoltxt: A few younger speakers from, e.g., Texas, who show the Халип:Sc2/Халип:Sc2 merger have Халип:Sc2 shifted toward [a], but this retraction is not yet as common as in some non-Southern regions (e.g., California and Canada), though it is increasing in parts of the Midwest on the margins of the South (e.g., central Ohio).
- ↑ Boberg (2005), pp. 133–154.
- ↑ Bekker (2008), pp. 83–84.
- ↑ "Case Studies – Received Pronunciation Phonology – RP Vowel Sounds". British Library.
- ↑ 18,0 18,1 Trudgill (2004), p. 172.
- ↑ 19,0 19,1 Bauer et al. (Major), p. 98.
- ↑ Collins & Mees (2013), pp. 225–227.
- ↑ Collins & Mees (2013), pp. 226–227.
- ↑ 22,0 22,1 Walker (1984), p. 53.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Dudenredaktion, Kleiner & Knöbl (2015), p. 64.
- ↑ Ikekeonwu (1999), p. 109.
- ↑ Vanvik (1979), p. 17.
- ↑ Vanvik (1979), p. 15.
- ↑ Jassem (2003), p. 106.
- ↑ 28,0 28,1 Zamora Vicente (1967), p. ?.
- ↑ 29,0 29,1 Bolander (2001), p. 55.
- ↑ 30,0 30,1 Rosenqvist (2007), p. 9.
- ↑ Engstrand (1999), p. 140.
ХӀужжаби Хисизабизе
- Ashby, Patricia (2011), Understanding Phonetics, Understanding Language series, Routledge, ISBN 978-0340928271
- Bauer, Laurie; Warren, Paul; Bardsley, Dianne; Kennedy, Marianna; Major, George (2007), "New Zealand English", Journal of the International Phonetic Association, 37 (1): 97–102, doi:10.1017/S0025100306002830 Invalid
|doi-access=free(кумек) - Халип:Cite thesis
- Boberg, Charles (2005), "The Canadian shift in Montreal", Language Variation and Change, 17 (2): 133–154, doi:10.1017/s0954394505050064
- Bolander, Maria (2001), Funktionell svensk grammatik (1st б.), Liber AB, ISBN 9789147050543
- Collins, Beverley; Mees, Inger M. (2003) [First published 1981], The Phonetics of English and Dutch (5th б.), Leiden: Brill Publishers, ISBN 978-9004103405
- Collins, Beverley; Mees, Inger M. (2013) [First published 2003], Practical Phonetics and Phonology: A Resource Book for Students (3rd б.), Routledge, ISBN 978-0-415-50650-2
- Cox, Felicity; Fletcher, Janet (2017) [First published 2012], Australian English Pronunciation and Transcription (2nd б.), Cambridge University Press, ISBN 978-1-316-63926-9
- Dudenredaktion; Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf (2015) [First published 1962], Das Aussprachewörterbuch (German) (7th б.), Berlin: Dudenverlag, ISBN 978-3-411-04067-4CS1 maint: unrecognized language (link)
- Engstrand, Olle (1999), "Swedish", Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the usage of the International Phonetic Alphabet., Cambridge: Cambridge University Press, гьгь. 140–142, ISBN 978-0-521-63751-0
- Gilles, Peter; Trouvain, Jürgen (2013), "Luxembourgish", Journal of the International Phonetic Association, 43 (1): 67–74, doi:10.1017/S0025100312000278 Invalid
|doi-access=free(кумек) - Gordon, Matthew J. (2004), "The West and Midwest: phonology", бакӀ: Schneider, Edgar W.; Burridge, Kate; Kortmann, Bernd; Mesthrie, Rajend; Upton, Clive (бч-и.), A handbook of varieties of English, 1: Phonology, Mouton de Gruyter, гьгь. 338–351, ISBN 978-3-11-017532-5
- Gussenhoven, Carlos; Aarts, Flor (1999), "The dialect of Maastricht" (PDF), Journal of the International Phonetic Association, 29 (2): 155–166, doi:10.1017/S0025100300006526
- Heijmans, Linda; Gussenhoven, Carlos (1998), "The Dutch dialect of Weert" (PDF), Journal of the International Phonetic Association, 28 (1–2): 107–112, doi:10.1017/S0025100300006307
- Ikekeonwu, Clara (1999), "Igbo", Handbook of the International Phonetic Association, гьгь. 108–110, ISBN 978-0-521-63751-0
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107, doi:10.1017/S0025100303001191 Invalid
|doi-access=free(кумек) - Ladefoged, Peter (1999), "American English", Handbook of the International Phonetic Association (Cambridge Univ. Press): 41–44
- Mokari, Payam Ghaffarvand; Werner, Stefan (2016), Dziubalska-Kolaczyk, Katarzyna (бч.), "An acoustic description of spectral and temporal characteristics of Azerbaijani vowels", Poznań Studies in Contemporary Linguistics, 52 (3), doi:10.1515/psicl-2016-0019
- Халип:Cite thesis
- Peters, Jörg (2006), "The dialect of Hasselt", Journal of the International Phonetic Association, 36 (1): 117–124, doi:10.1017/S0025100306002428 Invalid
|doi-access=free(кумек) - Pop, Sever (1938), Micul Atlas Linguistic Român, Muzeul Limbii Române Cluj
- Халип:Cite thesis
- Rosenqvist, Håkan (2007), Uttalsboken: svenskt uttal i praktik och teori, Stockholm: Natur & Kultur, ISBN 978-91-27-40645-2
- Ternes, Elmer; Vladimirova-Buhtz, Tatjana (1999), "Bulgarian", Handbook of the International Phonetic Association, Cambridge University Press, гьгь. 55–57, ISBN 978-0-521-63751-0
- Thelwall, Robin; Sa'Adeddin, M. Akram (1990), "Arabic", Journal of the International Phonetic Association, 20 (2): 37–41, doi:10.1017/S0025100300004266
- Thomas, Erik R. (2004), "Rural Southern white accents", бакӀ: Schneider, Edgar W.; Burridge, Kate; Kortmann, Bernd; Mesthrie, Rajend; Upton, Clive (бч-и.), A handbook of varieties of English, 1: Phonology, Mouton de Gruyter, гьгь. 300–324, ISBN 978-3-11-017532-5
- Trudgill, Peter (2004), "The dialect of East Anglia: Phonology", бакӀ: Schneider, Edgar W.; Burridge, Kate; Kortmann, Bernd; Mesthrie, Rajend; Upton, Clive (бч-и.), A handbook of varieties of English, 1: Phonology, Mouton de Gruyter, гьгь. 163–177, ISBN 3-11-017532-0
- van der Veen, Klaas F. (2001), "13. West Frisian Dialectology and Dialects", бакӀ: Munske, Horst Haider; Århammar, Hans (бч-и.), Handbook of Frisian studies, Tübingen: Max Niemeyer Verlag GmbH, гьгь. 98–116, ISBN 978-3-484-73048-9
- Vanvik, Arne (1979), Norsk fonetikk, Oslo: Universitetet i Oslo, ISBN 978-82-990584-0-7
- Verhoeven, Jo (2007), "The Belgian Limburg dialect of Hamont", Journal of the International Phonetic Association, 37 (2): 219–225, doi:10.1017/S0025100307002940 Invalid
|doi-access=free(кумек) - Walker, Douglas (1984), The Pronunciation of Canadian French (PDF), Ottawa: University of Ottawa Press, ISBN 978-0-7766-4500-1
- Wells, J.C. (1982), Accents of English, 2: The British Isles, Cambridge: Cambridge University Press
- Wissing, Daan (2016). "Afrikaans phonology – segment inventory". Taalportaal. Архивация: 15 April 2017. Боси: 16 April 2017. Check date values in:
|access-date=, |archive-date=(кумек)CS1 maint: ref=harv (link) - Zamora Vicente, Alonso (1967), Dialectología española (2nd б.), Biblioteca Romanica Hispanica, Editorial Gredos