Леона́рдо ди сер Пие́ро да Ви́нчи (итал. Leonardo di ser Piero da Vinci[1]; 15 април 1452, Анкиано росу, Винчи шагьаралда гӀагарлъухъ, Флорентиялда аскӀоб — 2 май 1519, Кло-Люсе хъала, Амбвазалда аскӀ, Турен, Парансия) — Борхатаб Ренессансалъул итал полимат, жив вукӀарав жигарав суратчилъун, инжинерлъун, гӀалимчилъун, теористлъун, скулпторлъун ва архитекторлъун.[2] ТӀоцебе гьесул цӀар сурат бахъиялда бугеб махщалица машгьур гьабуниги, гьев гьединго машгьурлъана жидеда жанир батӀи-батӀиял дисциплинабазул, анатомия, астрономия, ботаника, картография, рахъарул гьунарлъиялъул ва пелеонтология гъорлӀе рачун, сураталги баяналда ругел гьесул хъвай-хъвагӀаяздалъунги. Леонардо рикӀкӀуна генийлъун, жинца Ренессансалъул гьуманистияб идеал борхарав,[3] ва гьесул гӀаммал хӀалтӀабаз гьабуна гьесулго заманчи Микеланджелол рателалде данде кквезе бегьулеб кӀудияб асар суратчагӀазул хадусеб гӀелалъул хӀалтӀабазеги.[2][3]

ЛъикӀавго нотариусил ва гӀодегӀанаб классалъул чӀужуялъул вас, ригьиналда гурев гьавурав Винчиялда яги гьелда гӀагарлъухъ, Леонардое лъай щвана Флорентиялда итал суратчи ва скулптор Андреа дел Веррокиода цебе. Гьес жиндирго кариера байбихьна гьебго шагьаралда, амма хадум гӀемераб мех бана Людовико Сфорцае хъулухъ гьабулаго Миланалда. Хадув гьев цӀидасанги хӀалтӀана Флорентиялда ва Миланалда, ва гьединго дагьаб мехалъ Румалда, гьесул хадурчагӀиги, цӀалдохъабиги рукӀана цӀикӀкӀунел. I Франсваца ахӀун, гьес ахирисеб лъабго сон бана Парансиялда, ва хвана гьенивго 1519 соналъ.

Биография хисизабизе

Цебесеб гӀумру (1452–1472) хисизабизе

Гьави хисизабизе

 
Леонардо гьавураб ва гьесул лъимерлъиялъул рукълъун батизе бегьулеб бакӀ, Анкиано, Винчи, Италия

Леонардо да Винчи,[a] жинда цӀарурав Леонардо ди сер Пиеро да Винчи (Винчиялдаса Пиерол вас Леонардо),[4][5][b] гьавуна 1452 соналъул 15 априлалда, Тусканиялъул Винчи шагьаралда яги гьелда гӀагарлъухъ, Флорентиялдаса 20 миллалъ рикӀкӀад.[6][7][c]

Веррокиол устархана хисизабизе

 
Христил баптизм (1472–1475) Веррокио ва Леонардо, Уффизи Галлерея

1460-абилел соназул кьороб, Леонардол хъизан бахъана Флорентиялде, жиб гьеб заманалъ букӀараб христианияб гьуманистияб пикрудал ва културадул центерлъун.[11] ГӀага-шагарго 14 сонил гӀужалда,[12] гьев вахъана студиялъул васлъун (гардзоне) жив жиндир заманалда Флорентиялъул цевехъанав суратчи ва скулптор вукӀарав Андера дел Веррокиол устарханаялда.[11]

Баянкьелал хисизабизе

ГӀаммал

  1. Ингилис: /ˌləˈnɑːrd də ˈvɪni, ˌlˈ-, ˌlˈ-/; LEE-ə-NAR-doh də VIN-chee, LEE-oh-, LAY-oh-
  2. итал: [leoˈnardo di ˈsɛr ˈpjɛːro da (v)ˈvintʃi] The inclusion of the title 'ser' (shortening of Italian Messer or Messere, title of courtesy prefixed to the first name) indicates that Leonardo's father was a gentleman.
  3. The diary of his paternal grandfather Ser Antonio relays a precise account: "There was born to me a grandson, son of Халип:Ill, on 15 April, a Saturday, at the third hour of the night."[8][9] Ser Antonio records Leonardo being baptized the following day by Piero di Bartolomeo at the parish of Халип:Ill.[10]

ХӀалтӀабазул баянал

МугъчӀваял хисизабизе

Цитатионал хисизабизе

Цересел

Гьанжесел

  1. LÉONARD DE VINCI 1452-1519. FlippingBook. Дата: 12 август 2022.
  2. 2,0 2,1 Kemp 2003.
  3. 3,0 3,1 Heydenreich 2020.
  4. Brown 1998, p. 7.
  5. Kemp 2006, p. 1.
  6. Brown 1998, p. 5.
  7. Nicholl 2005, p. 17.
  8. Vezzosi 1997, p. 13.
  9. Ottino della Chiesa 1985, p. 83.
  10. Nicholl 2005, p. 20.
  11. 11,0 11,1 Rosci 1977, p. 13.
  12. Wallace 1972, p. 11.

Цитатулел хӀалтӀаби хисизабизе

Цересел хисизабизе

  • Anonimo Gaddiano (c. 1530). "Leonardo da Vinci". Codice Magliabechiano. in Lives of Leonardo da Vinci (Lives of the Artists). Los Angeles: J. Paul Getty Museum. 2019. гь. 103–114. ISBN 978-1-60606-621-8.
  • Giovio, Paolo (c. 1527). "The Life of Leonardo da Vinci". Elogia virorum illustrium. in Lives of Leonardo da Vinci (Lives of the Artists). Los Angeles: J. Paul Getty Museum. 2019. гь. 103–114. ISBN 978-1-60606-621-8.
  • Vasari, Giorgio (1965) [1568]. "The Life of Leonardo da Vinci". Lives of the Artists. Буссинаби: George Bull. Penguin Classics. ISBN 978-0-14-044164-2.
  • —— (1991) [1568]. The Lives of the Artists. Oxford World's Classics (in английский). Буссинаби: Bondanella, Peter; Bondanella, Julia Conway. Oxford University Press. ISBN 0-19-283410-X.

Гьанжесел хисизабизе

ТӀахьал

Журналиял ва энциклопедиял макъалаби

ТӀадеги цӀалиялъе хисизабизе

Ралагье Халип:Harvtxt ва Халип:Harvtxt гӀатӀидал библиографиязе

External links хисизабизе

Халип:Library resources box

ГӀаммал
ХӀалтӀаби

Халип:Leonardo da Vinci Халип:Medici Халип:Mathematical art Халип:Mona Lisa Халип:High Renaissance

Category;XV гӀасрудал итал гӀалимчӀагӀи Category;XVI гӀасрудал итал гӀалимчӀагӀи