ХудучӀ

Худу́чӀ, яги Гуду́чӀ ин абула чӀужугӀаданалъул сипат бугеб авар мифологиялъул рижуде. Гьелъул (яги гьезул, къокъагун рикӀкӀани) аслияб хӀалтӀилъун рикӀкӀуна чӀужугӀаданалъул ургьиса лъимер бикъи.

Мифологиялда

Киналго росабалӀан яги боязулӀан щвараб информация цойиде бачани, ХудучӀ ккола къинай гӀаданалъул ургьиса лъимер бикъулеб, чӀужугӀаданалъул сипаталъул мифологикияб рижи. Къаси егизе яхарай къинай гӀаданалда радал яхъиналде жийго къинай гурейлъун ятула. Гьеб процессалъулӀ чӀужугӀаданалда унтиги лъаларо. Лъимерги яцӀцӀадай, динияй гӀаданалъул гурони бикъуларо.

Лъимер бикъудаса ХудучӀица рагьумахӀихъ цо (Ругъжаб, ЧӀохъ) яги цочанго (ЧӀохъ) бидутӀинкӀал тола, яги рагьумахӀу бахун (Кудали), яги цо бидутӀинкӀ гIаданалъул гурдитӀа (БацӀада). Генуб абула гьелъ бидуца кверзул сипат толин бусада яги гордида.

ЧӀохъ абула гьелъ гӀакдалги ургьиса тӀинчӀ бикъулин, цинги рагьумахӀихъ яги бокьалъул кӀалтӀа бидутӀинкӀалги толилан.

Рикъарал лъимал гьез яги зодоре рачунила гьез, кир гьезул малаикзаби лӀугьунел (Кудали, Шулани), яги мугӀрузул тӀогьазде: Кьили-магӀарде – кир гьел будалаълъулел (СугъралӀ, Ругъжаб, БацӀада). СугъралӀ гьелде Гегу́чӀ абула. Щугъире рачунилан абула гендерица.

Щуланисезул божуда рекъон, ХудучӀица (гьаниб: Гуду́чӀ) бикъараб лъимер Будулаазухъе щвейдал, гьеб будулаълъула. Гьединан лӀугьарав Будалаас Кьили-магӀарда нух къосарав чанахъанасе нух батизе квекула.

Хунзахъ ва Онсоколо мухъазда ХудучӀил аслияб функция буго гьелъ лъимер канлъи къотӀараб мехалъ бикъи. Гьенисанго, гьелъ рикъулила 3-го яги 7 моцӀ (Гъозоколо) барав бихьинаб жинсалъул лъимер.

Кьили-магӀарда ругел лъимазухъ ругел ганчӀазда чанги гӀисинал лъималазул лъалкӀал рихьанин бицуна (ГӀобохъ, Гъонохъ). Харахъи абула Кьили-магӀарда гурони, Будалаал ГӀабдалзазул магӀардаги ругин, гьенирги рихьулин лъималазул лъалкӀал.

ХудучӀидаса цӀуни

ХудучӀил заралалдаса цӀунизалъе руччабаз нуцӀикӀалтӀе рахъу бала (мифологиялда нуцӀа, нуцӀикӀалтӀу рикӀкӀуна добрахъалъулги нилӀ ругеб реаллъулги гӀорхъилъун). Аваразул шималалда абула ХудучӀидаса сунцаниги цӀунуларин.