МухӀаммад: Версиязда гьоркьор батӀалъиял

Контент гилдана Контент жубана
| гьавураб къо-моцІ = 22.04.571 | хвараб къо-моцІ = 8.06.632
Нет описания правки
Мухъ 5:
| alt = аа
| сураталда гъоркьахъвай =
| тІокІцІарал = «<small>АхІмад, Абул Къасим, Абу ТІаййибТІайгиб, НабийюНабию Ттавба, НабийюНабию РрахІмаРрахІмат, НабийюлНабиюл МархІамаМархІамат, НабийюлНабиюл МалхІама, АррахІматул Мугьдат, СаййидуСайиду валади Адам, ХІабибу РрахІмаРрахІмат, Алмухтар, АлмусстІафаАлмусстІапа, Алмужтаба, Ассадикъ, алмассдукъ, Ал Амин, СсахІибу шшафагІатишшапагІати вал макъамил МахІмуд, СсахІибул Василати вал ФадилатиПадилати вад Даражати РрафигІаРрапигІа, СсахІибу Ттажи вал МигІраж, Имамул муттакъин, СаййидулСайидул мурсалин, Къаидул гъуррил мухІажжалин, Аннабийюл уммий, Расулу Ллагь, Хатаму Ннабийин, Аррасулул агІзам, Ассиражул мунир, Аннур, АррауфуАрраупу РрахІим, АлгІурватул вускъа</small>»
| гьавураб къо-моцІ = 22.04.571
| гьавураб бакІ = [[Макка]]
Мухъ 17:
| гІаламат = [[Къуръан]]
| шапагІаталъе росула = кинабниги махлукъат
| насаб = '''эбел''': [[АминаАминат бинт Вагьб]]<br />'''эмен''': [[ГІабдуллагь ибн ГІабдул МутІтІалибМутІалиб]]<br />'''рахьдал улбул''': [[СагІдияй ХІалимат]] ва [[СувайбаСувайбат]]<br />'''рахьдал вацал ва яцал''': [[ХІамзаХІамзат ибну ГІабдул МутІтІалибМутІалиб]] (инсул вац)<br />[[Абу Салама ибну ГІабдул Асад]]<br />[[Абу СуфянСупян ибну ал-ХІарис]] (вацгІал)<br />[[ГІабдуллагь ибну ал-ХІарис ас-СагІди]]<br />[[Шаймаъ бинту ал-ХІарис]]<br />[[Аниса бинту ал-ХІарис]]<br />'''лъудби''': [[ХадижаХадижат бинт Хувайлид]]<br />[[СавдаСавадат бинт ЗамгІа]]<br />[[ГІаишаГІаишат бинт Абу Бакр]]<br />[[ХІафсаХІаписат бинт ГІумар]]<br />[[Зайнаб бинт ХузаймаХузаймат]]<br />[[Умм Салама бинт Абу Умайя]]<br />[[Умм Салама бинт Абу Умайя]]<br />[[ЖувайрияЖувайрият бинт ХІарис]]<br />[[РайхІанаРайхІанат бинт Зайд]]<br />[[СафияСапият бинт ХІуяй]]<br />[[СафияСапият бинт ХІуяй]]<br />[[МарияМарият ал-КъибтІийя]]<br />[[МаймунаМаймунат бинт ХІарис]]<br />'''васал''': [[Къасим ибн МухІаммад|Къасим]]<br />[[ГІабдуллагь ибн МухІаммад|ГІабдуллагь]]<br />[[Ибрагьим ибн МухІаммад|Ибрагьим]]<br /><br />'''ясал''': [[Зайнаб бинт МухІаммад|Зайнаб]]<br />[[РукъаййаРукъият бинт МухІаммад|РукъаййаРукъият]]<br />[[Умм Кулсум бинт МухІаммад|Умм Кулсум]]<br />[[ФатІимаПатІимат Загьраъ|ФатІимаПатІимат]]
| мугьро =Muhammad_Seal.svg
| мугьроялъул гІеблъи = 50px
Мухъ 29:
Аварагасул цІар бахъун хадуб, гьесде ''«[[Салават|Салла-л-Ла́гьу гІалайгьи ва саллам]]»'' ({{lang-ar|صلى الله عليه وسلم}}) -абун салават битІула.
 
Муъминзабаз аварагасде {{сав}} хитІаб гьабун кІалъалел маехалъ, АбульАбул-Къасим абун тІокІцІар ахІун гьабулаан гьесде хитІаб ва авараг чІаго вугев мехалда цо гьесул гурони букІинчІо гьединаб тІокІцІар. Гьесде данде тущманлъи гьабулел капурзабаз гьесде Ибн Абу Кабша абун ахІулаан, гьелъул магІна буго Абу Кабшал вас абураб, Абу Кабша вукІана аварагасул {{сав}} рахьдал эбел ХІалиматил бетІергьанчи<ref>{{тІехь|автор=Сафий ар-РахІман аль-Мубарак Фури|бетІер=МухІаммад аварагасул гІумру|гьумерал=236}}</ref>.
 
== Сипат ==
[[ИсмагІил (авараг)|ИсмагІил]] аварагасул гІалайгьи ссалам наслуялъул МухІаммад авараг, кутакалда батІа вахъулев вукІана хутІарал гІарабаздаса, гьесул черхалъул хъахІаб кьералдалъун. Гьесул заманаялъ рукІарал асхІабзабазул р.гІ. рагІабазда рекъон, авараг вукІана кІигъажалъан гІебав, гьоркьохъеб халатлъиялъул, кверал ва угъдул чІахІияв. Гьесул {{сав}} мегеж букІана ризаб, кІалги бералги гІатІидал. Гьодида кІигъажада гьоркьоб букІана авараглъиялъул хатму (печать).<ref>Аль-Бухари (№ 5908), Муслим (№ 2340)</ref>. Гьесул {{сав}} рукІана халатал берзул тІелхал, гургин ккарал кьунсрул ва халатаб габур.<ref>[http://www.hadith.narod.ru/155.html О достоинствах Пророка Мухаммада, мусульманской нравственности и праведном поведении. Мухаммад ибн Джамиль Зину]</ref>
 
Исламалъул кІудияв гІалим ва тарихчи [[АтІ-ТІабари|Абу ЖагІфарЖагІпар МухІаммад атІ-ТІабарияс]] жиндирго «Тариху атІ-ТІабари» абураб тІехьалда хъван буго аварагасул сипаталъул хІакъалъулъ гьадин:
{|
|{{цитата байбихьи}}«Гьев вукІана гьоркьохъеб лагаялъул: халатав гурев, къокъав гурев. Гьумералъул букІана гвангъараб кьер, цІакъго хъахІабги гуреб, тІогьилабги гуреб, берал — чІегІерал, расал — ризал, кунчІулел, цІакъ берцинал. Гьумер берцин гьбун букІана магжица. Халатал расал кІигъажаде щварал рукІана. Гьелъул кьер букІана чІегІераб… Гьесул рилълъин букІана тІадагьаб, гали тІамураб щинахъе кколаан гьев ракьалдаса ватІалъулев вугоян. Кинго гьесул рилълъиналъулъ букІинчІо чІухІи. Гьесул гьурмада букІана рокьи, хинлъи, лъикІлъи жиндаса бер босизе кІолареб. Ракъарал гІадамал гьесухъ ралагьидал гьезда гьебсагІатго квен кІочолаан. Гьесда аскІоре къварилъиялда ругел ккейдал, гьезда жодорго къварилъаби кІочонаан, гьесул тІабигІаталъул берцинлъиялъ ва каламалъул бигьалъиялъ хІайранги гьарун. Гьев вихьаралщинал якъинго рукІана, кидаго цебеги хадубги, гьесулгун гІадин кІалъай гьуинав чи жодода вихьичІоян. Гьесул мегІер букІана битІараб, цаби рукІана цоцадаса батІа тІурал, (берцинал). Зама-заманаялдасан гьесул ботІрол расал кІигъажаде риччан рачІунаан ва цо-цо мехалъ гьес гьел ругьунаан кІиго яги ункъго гъалги гьабун. 62 сонил гІумруялде вахиндал гьесул букІинчІо хъахІаб рас…»<ref>[http://islam.on.ufanet.ru/pub/encyclopedia/001.poslannik.allaha.html Посланник Аллаха. Ф. А. Асадуллин, Р. И. Султанов и др.]</ref>{{цитата лъугІи|босараб бакІ=}}
|}
 
Аварагасе {{сав}} бокьулаан хъахІаб кьералъул ретІел ретІине. ГІемерисеб нухалда гьес {{сав}} ретІунаан халатаб горде ва мухъахараб йеменалъулйаманалъул гужгат ва гьединго [[чалма]]ги изарги (тІажуги). Квералда гьес {{сав}} хун букІана баргъич, жинда тІад «МухІаммад — Аллагьасул авараг» - абун хъвараб. Гьев {{сав}} вукІана вацІцІадав, мискалъул махІ гьабулаан ва [[мисвак]]алдалъун гІусал чурулаан<ref>Мухтасар аш-шамаиль" (№ 97, 188)</ref> Гьев {{сав}} кІалъаан пасахІатго, къокъго баянго, цо-цо мехалда лъабго нухалъ такрар гьабулаан бицараб жо, гІадамазда рекІелъ бессизегІан. Гьев {{сав}} гьоркьо-гьоркьов гьимулаан ва цо-цо нухалъ велъанхъулаан ва гьесул ракьандаса гІусал рихьулаан.
 
== Цоги аварагзабазда гьоркьоб МухІаммад аварагасул {{сав}} къадру ==
Мухъ 53:
== Аварагасул наслу-насаб ==
 
МухӀаммад авараг {{сав}}, гьесул эмен ГӀабдуллагь, цинги ГӀабдулмутӀалиб, Гьашим, ГӀабдулманафГӀабдулманап, Къусаййу (Къусай), Килаб, Муррат, КагӀбу, Луаййу (Луай), Гъалиб, ФигьруПигьру (ФигьрПигьр), Малик, Назр, Кинанат, Хузаймат, Мудрикат, ИльясИляс, Музар, Низар, МугӀад, ГӀаднан.
 
МухӀаммад аварагасул {{сав}} эбелалъухъан умумузул тартибалъул бицани, гьев ккола Аминатил вас, Аминатги ккола Вагьбил яс, Вагьбу ккола ГӀабдулманафилГӀабдулманапил вас, гьевги – Зугьратил вас, Зугьратги – Килабил вас. Гьев Килабилъ хирияв Аварагасул эбелалъулги инсулги кӀиябго насаб жубала. Гьаб ккола, тарихалъул гӀалимзабиги насаб лъалел гӀалимзабиги – киналго тӀад рекъараб, гьесул умумузул тартиб. Гьаниса тӀадехун рехсараб насабалда сверухъ хилаф буго. Амма киналго тӀадрекъараб хӀукму ккола МухӀаммад аварагасул насаб Ибрагьим аварагасул вас ИсмагӀил аварагасда хурхараб букӀиналда. Гьесул киналго умумул рукӀана тавхӀидалда, ай, Аллагь цо гьавулеллъун, хъанчие лагълъи гьабулареллъун. («ФатхӀулПатхӀул гӀалам» т. 1, гьум. 152). Гьесул умумул, инсухъан рукӀа, эбелалъухъан рукӀа, киналго рукӀана жидер заманалъул бищун къимат-къадру бугел, заманалда рекъон, шаргӀияб магьари лъун гурого, жал данделъичӀел, зина гьаби гӀадал квешал пишабаздаса жал цӀунарал. Хириясул хӀадисалда буго: «Дун загьирлъана никахӀалдалъун, дун загьирлъичӀо зинаялдалъун, Адамидаса байбихьараб дир эбел-инсухъе щвезегӀан дун, умумуз магьариги лъун, загьирлъана» - абун (Ибну ГӀадди, ТӀабарани).
 
Хирияв аварагасул инсухъан тартибалъул хӀакъалъулъ дагьаб гӀатӀидго:
Мухъ 62:
:2. ''ГӀабдулмутӀалиб'' вукӀана, цо жо ккани, къурайшиял жиндихъе кӀанцӀулев, гьезда гьоркьов хирияв, къимат-къадру бугев, мискин-пакъирзаби кваназарулев, хӀатта, магӀарде унгицин хӀанчӀазе кваназе жо балев, гӀаракъи гьукъулев, зулму гьукъулев, къурайшиязда гъорлъ гӀакълу-лъай цӀикӀкӀарав къадруяв чи.
:3. ''Гьашим'' вукӀана къварилъи-гӀатӀилъи ккараб заманалда кидаго ракъарал гӀадамал мискин-пакъирзаби кваназарулев. Гьесул гьурмада МухӀаммад аварагасул нур букӀана, жиндие къурайшиял мутӀигӀалги вукӀана, гьесул берцинлъиялде балагьун гӀадамаз гьесда Маккаялъул моцӀилан абулаан.
:4. ''ГӀабдулманафГӀабдулманап'' вукӀана цӀакъго берцинав чи, гьесде БатӀхӀаалъул моцӀилан абулаан гӀарабаз.
:5. ''Къусаййу'' вукӀана къурайшиязул тухум-кьибил цолъизабулев, гӀадамазе гӀаракъи гьукъулев, гьезие лъикӀалдалъун вагӀза гьабулев, камилав чи.
:6. ''Килаб'' – бахӀарчияв, гьабиги рачун, кидаго чанаве унев чи вукӀана.
Мухъ 68:
:8. ''КагӀбу'' – жиндирго къавмалъе вагӀза-насихӀат гьабулев, нахъа загьирлъизе вугев Аварагасул бицен гӀемер гьабулев чи вукӀана.
:9. ''Луаййу'' – гӀодове виччан, ургъун жо гьабулев чи вукӀана.
:10. П''Фигьруигьру'' – ворхатав, къвакӀарав, гӀадамазул хӀажат цӀехон, гьеб тӀубалев чи вукӀана.
:11. ''Малик'' – гӀарабиязул хан гӀадав чи вукӀана.
:12. ''Назар'' – гьумер гвангъарав, гьайбатав чи вукӀана.
Мухъ 74:
:14. ''Хузаймат'' – халкъалда гьоркьоб рекъел-маслихӀат гьабулев, къадру кӀудияв чи вукӀана.
:15. ''Мудрикат'' – кинабниги тӀадегӀанлъи, чӀухӀи щварав чи вукӀана. Жив тӀаса вищарасул – Аварагасул нурги гьесулъ загьирлъун букӀана.
:16. ''ИльясИляс'' – бергьараб берцинлъи бугев, гӀарабиязда гьоркьов цӀакъ къадру кӀудияв, жинда дандбан гурони, гьез хӀукму къотӀуларев чи вукӀана.
:17. ''Музар'' – жиндир берцинлъиялъ ракӀал тӀаде цӀалев, гьаракь берцинав, гӀакъилаб каламалъул чи вукӀана.
:18. ''Низар'' – тӀоцебе гӀарабиязда жаниб хъвай-хъвагӀай гьабурав, гьавураб къоялъги МухӀаммад аварагасул  нур жиндир гьурмалъ бихьулев чи вукӀана.
Босараб бакӀ — «https://av.wikipedia.org/wiki/МухӀаммад»