Туркия: Версиязда гьоркьор батӀалъиял
Контент гилдана Контент жубана
Мухъ 234:
== Сиясияб гІуцІи ==
Къанунал рахъулеб къуват буго цопалатаялъул парламенталъул кодоб — [[Турциялъул тІадегІанаб миллияб мажлис|ТІадегІанаб миллияб мажлисалъухъ]] (''Büyük Millet Meclisi''), жибги гІуцІун бугеб 600 депутатасдасан, жалги рищулел 5 сонил болжалалда (2007 сон щвезегІан рищулаан — 7 сонил болжалалда) халкъиял рищияздалъун. Цеве пачалихъалъул бетІер — [[Туркиялъул президент|Республикаялъул президент]] (''Cumhurbaşkanı''), вищулаан ТІадегІанаб миллияб мажлисалъ 7 сонил болжалги цІан, гьес тІубазабулаан гІицІго вакиллъиялъул хІалтІаби.
ХІукму билълъинабиялъул къуват букІана Министерлъиялъул Советалъухъ (''Bakanlar Kurulu'') [[Туркиялъул бетІерав-министр|бетІерав министрасул]] (''Başbakan'') нухмалъиялда гъоркь. Гьединлъидал пачалихъалда цІикІкІунисел ихтиярал рукІана бетІерав-министерасухъ. ХІукму билълъинабиялъул ва къанунал рахъиялъул къуватазда тІад халкквей гьабула [[Конституциялъул Диван]]алъ (''Anayasa Mahkemesi''), жибги гІуцІун бугеб, президентас рихьизарурал, 11 даимав ва 4 хисулел членаздасан. Председателем Конституциялъул Диваналъул председателлъун (2007 соналъул октябралдасан бахъун) вуго Хашим Килич<ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=constitutional-court-president-expresses-clear-conscience-over-dtp-ban-2009-12-14 Constitutional Court president has 'clear conscience' over DTP ban]{{ref-en}}</ref><ref>{{cite web |url = https://www.anayasa.gov.tr/general/icerikler.asp?contID=249&curID=52&menuID=43 |title = Персональная страничка председателя Конституционного Суда Турции |lang = tr |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071228182620/http://www.anayasa.gov.tr/general/icerikler.asp?contID=249&curID=52&menuID=43 |archivedate = 2007-12-28 }}</ref>.▼
[[Файл:Turkish protesters in Istanbul.jpg|thumb|[[Турциялда рагъулаб инкъилаб гьабизе хІалбихьи (2016)|Инкъилабалда данде рахъарал туркал]] 2016 сон]]
▲ХІукму билълъинабиялъул къуват букІана Министерлъиялъул Советалъухъ (''Bakanlar Kurulu'') [[Туркиялъул бетІерав-министр|бетІерав министрасул]] (''Başbakan'') нухмалъиялда гъоркь. Гьединлъидал пачалихъалда цІикІкІунисел ихтиярал рукІана бетІерав-министерасухъ. ХІукму билълъинабиялъул ва къанунал рахъиялъул къуватазда тІад халкквей гьабула [[Конституциялъул Диван]]алъ (''Anayasa Mahkemesi''), жибги гІуцІун бугеб, президентас рихьизарурал, 11 даимав ва 4 хисулел членаздасан. Председателем Конституциялъул Диваналъул председателлъун (2007 соналъул октябралдасан бахъун) вуго Хашим Килич<ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=constitutional-court-president-expresses-clear-conscience-over-dtp-ban-2009-12-14 Constitutional Court president has 'clear conscience' over DTP ban]{{ref-en}}</ref><ref>{{cite web |url = https://www.anayasa.gov.tr/general/icerikler.asp?contID=249&curID=52&menuID=43 |title = Персональная страничка председателя Конституционного Суда Турции |lang = tr |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071228182620/http://www.anayasa.gov.tr/general/icerikler.asp?contID=249&curID=52&menuID=43 |archivedate = 2007-12-28 }}</ref>.
[[2007 сон]]алъул 21 октябралда Туркиялда тІобитІана билъанхъизабулеб бугеб конституциялда рекъезариял гьариялъул [[Туркиялда конституциялъул референдум (2007)|референдум]]. Гьел рекъезариязул хІасилалда хисизабуна президент вищулеб къагІида, гьесул ихтиярал ва гьесие лъураб болжал, гьединго парламенталъул ихтияразул болжалги. 1982 соналъ лъураб конституциялда рекъон пачалихъалъул бетІер — президент — вищулаан парламенталъ. Президент вищулаан 7 сонил болжалги цІан ва кІиабизе вищизе ихтиярги букІинчІо. ЦІиял тІаде рачІарал рекъезариязда рекъон, улкаялъул бетІер вищула тІолго халкъалъул рищияздалъун 5 сонил болжалалда ва гьесие рес буго цоги цо болжалалъ вачІине ришиял гьаризе. Парламенталъул рищиял гьарула 4 сонида жаниб цо нухалъ.
| |||