Аварал: Версиязда гьоркьор батӀалъиял

'''Ава́рал''' (яги магIарулал, ава́рлъи) — [[этникияб къокъа]] ва [[миллат]], кавказияб хъизаналъул [[Авар мацӀ|авар мацӀалда]] жал кӀалъалел, гӀаммаб тарихги маданиятги жидер бугел. Ккола Кавказалъул кьибилал халкъазул цояб, тарихияб рахъалъ гӀумру гьабун МугӀрул Дагъистаналда (Авария), Азарбижаналда ([[ЦӀор]]) ва Бакъбаккул Гуржиялда<ref>''Ю. А. Жданов.'' Энциклопедия культур народов Юга России: Народы Юга России. Ростов-на-Дону: Северо-Кавказский научный центр высшей школы, 2005. — 244 с.</ref> бугеб, гьанжесеб Дагъистаналъул бищун рикӀкӀен гӀемераб хъалкъ.<!--<ref>http://www.irs-az.com/pdf/090621161354.pdf</ref>-->Дунялалда ругелщинал аваразул къадар бахуна 1,2 миллион чиясде, гьезул цӀикӀкӀунисел (кинабгоялдаса 85 %) руго жидерго тарихияб ватӀаналда — Дагъистаналда (Аварлъуда), аваразул гӀ-ш. 6% буго Россиялъул цогидал регионазда, ва гӀ-ш. 9% гӀумру гьабун буго Россия тун къватӀиб, аслияб къагӀидаялъ Азарбижаналда — аваразул тарихияб ракь ЦӀоралда, ва Туркиялда диаспора хӀисабалда. Аварал руго Дагъистаналъул 41 мухъалъул 17 мухъалда ва 10 шагьаралъул 5 шагьаралда цӀикӀкӀаниселлъун.