Афгъаниста́н (пушту افغانستان‎, дари افغانستان), «ТIалибан» багъабачириялъул хIукуматалда гъоркь бугеса нахъе (2021 с.) расмияб цIар буго — Афгъаниста́налъул Исла́мияб Имара́т (пушту د افغانستان اسلامي امارات‎‎, дари امارت اسلامی افغانستان) — Жунубияб Азиялда бугеб пачалихъ. 2019 соналъ халкъалъул къадар бахун букIана — 32 225 560 чиясда[10]; территория — 652 864 км².

Афгъанистаналъул Исламияб Имарат
* пушту د افغانستان اسلامي امارات‎
  • дари امارت اسلامی افغانستان
Герб Афгъанистаналъул
Байрахъ Герб
ШигӀар: ««لَا إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ مُحَمَّدًا رَسُولُ ٱللَّهِ»»
««Дица нугІлъи гьабула жиндие лагълъи гьабизе кколеб щибго гьечІоян, цо Аллагь гурого, ва хIакълъунго МухІаммад — Аллагьасул авараг вукIиналда»]]»
Гимн: [[Афгъанистаналъул гимн|دا د باتورانو کور»
Dā də bātorāno kor
«Гьаб буго кьвараразул рукъ
]]
Афгъанистан дунялалъул картаялда
КьучӀ лъуна 15 августаалъ 2021 соналъ
Истикълал щвараб къо-моцӀ 19 август 1919 сонКIудияб Британиялдаса)
Расмияб мацӀ * дари (лингва франка) ва пушту — расмиял мацIал[1]
Миллатал [b][4][5][6][7]
Тахшагьар Кабул
ЧӀахӀиял шагьарал Кабул, Кандагьар, Гьират, Мазари-Шариф
ХӀукмуялъул низам имарат (де-факто)
Амир
Премьер-министр
Хайбатулла Ахундзада
ХIасан Ахунд (хъ. тI.)[8]
Пачалихъ. дин хIанапил мазгьабалъул суннияб ислам
Ракь
• Кинниги
• % лъел бутІа
40-билеб дунялалда
652 864[9] км²
дагьаб
Халкъалъул къадар
• Къимат (2019)
Гъунки

32 225 560[10]чи (37-билеб)
45 чи/км²
ГІЖП (БББ)
  • ХӀасил (2019)
  • Халкъалъул цо чиясе

81,880 млрд[11] $ (99-билеб)
2201[11] $ (180-билеб)
ГІЖП (номинал)
  • ХӀасил
  • Халкъалъул цо чиясе

18,876 млрд[11] $
507[11] $
ИПГӀИ (2020)  0,511[12] (гІодогІанасеб) (169-билеб)
Этнохороним афгъа́нав, афгъа́най, афгъа́нал
Интернет-домен .af
افغانستان.
Код ISO AF
Телефоналъул код +98
СагӀтил рачел +4:30
Бакъул календар

Этимология хисизабизе

География хисизабизе

Файл:Рельеф Афганистана.png
Афгъанистаналъул рельеф

Тарих хисизабизе

Административияб бикьи хисизабизе

 
Афгъанистаналъул административияб бикьи бихьизабураб карта

Рагъулал къуватал хисизабизе

Экономика хисизабизе

 
Афгъан базар
 
Афгъанистаналдаса соно
 
Афгъан тІамсаби

Халкъ хисизабизе

 
2005 соналъул ЦРУялъул карта Афгъанистаналъул этникиял къокаби рихьизарураб

Халкъалъул къадар — 32,226 млн (2019 соналъул хъвай-хъвагІаязда рекъон[10])

Санайил цІцІикІкІен — 2,6 %

Урбанизация хисизабизе

Афгъанистаналъул шагьарал халкъалъул къадаралда рекъон (2020)[14]
N Шагьар Вилаят Халкъ,
чи.


   
Кабул        Кандагьар

   
    Гьират             Мазари-Шариф

1 Кабул Кабул 4 273 000
2 Кандагьар Кандагьар 614 500
3 Герат Гьират 555 000
4 Мазари-Шариф Балх 475 000
5 Кундуз Кундуз 350 000
6 Джелалабад Нангархар 265 000
7 Талукан Тахар 250 000
8 Пули-Хумри Баглан 240 000
9 Чарикар Парван 200 000
10 Лашкаргагь Гильменд 190 000
11 Шибарган Джаузджан 188 000
12 Гъазни Гъазни 183 000


Дин хисизабизе

Транспорт хисизабизе

Маданият хисизабизе

 
Гьираталъул кІудиял

ХІужаби хисизабизе

  1. Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег <ref>; мурад баян гьабун хъвалеб CIA -лъе текст бихьизабун гьечІо
  2. Конституция Исламской Республики Афганистан (на английском, PDF)
  3. "Population Matters". 3 March 2016. Архивация оригинал (16 August 2021). Халагьи 15 April 2022. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, and |archive-date= (квеки); Invalid |url-status=хвараб (квеки)
  4. timesofindia (23 August 2021). "Afghanistan's ethnic mosaic". The Times of India. {{cite web}}: Check date values in: |date= (квеки)
  5. World Population Review (19 September 2021). ""Afghanistan Population 2021"". {{cite web}}: Check date values in: |date= (квеки)
  6. statista.com (20 August 2021). "Distribution of Afghan population by ethnic group 2020". {{cite web}}: Check date values in: |date= (квеки)
  7. reliefweb.int (14 August 2011). "Afghan Ethnic Groups: A Brief Investigation". {{cite web}}: Check date values in: |date= (квеки)
  8. "Талибы сформировали временное правительство Афганистана". «РИА Новости». Халагьи 2021-09-07.
  9. "Central Statistics Organization of Afghanistan". Архивация оригинал (2014-06-24). Халагьи 2014-04-11. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (квеки): Statistical Yearbook 2012-2013 Archived 2014-01-17 at the Wayback Machine: Area and administrative Population Archived 2015-09-09 at the Wayback Machine
  10. 10,0 10,1 10,2 "Estimated Populatiuon of Afghanistan 2019-20" (PDF). Архивация оригинал (PDF) (2020-06-09). Халагьи 2022-04-15. {{cite web}}: Invalid |url-status=хвараб (квеки)
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 "Report for Selected Countries and Subjects". IMF (in английский). Халагьи 2020-11-14.
  12. "Human Development Indices and Indicators" (PDF) (in английский). Программа развития ООН. Халагьи 15 December 2020. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (квеки); Unknown parameter |description= ignored (квеки)
  13. Taliban closer to international recognition, says foreign minister, Agence France-Presse (3 February 2022).
  14. Afghanistan: Provinces, Major Cities & Towns — Statistics & Maps on City Population

Адабият хисизабизе

РегІелал хисизабизе

Халип:ТІалибан Халип:Марказияб Азия

Халип:SAARC Халип:ОИК Халип:ОЭС Халип:ШОС Халип:Афгъанистаналъул тарих
Цитатинабиялъул гъалатӀ: Для существующих тегов <ref> группы «lower-alpha» не найдено соответствующего тега <references group="lower-alpha"/>