XIX гӀасру

2-абилеб азарсон

XVII гӀасру — XVIII гӀасру — XIX гӀасру — XX гӀасру — XXI гӀасру

1790-абилел 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800-абилел 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810-абилел 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820-абилел 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830-абилел 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840-абилел 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850-абилел 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860-абилел 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870-абилел 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880-абилел 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890-абилел 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900-абилел 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909

Хронологияб таблица

XIX (анцӀила ичӀабилеб) гӀасру грегорианаб календаралда рекъон — 1801 сонил 1 январалда ва 1900 соналъул 31 декабралда гьоркьоб мехх. Гьеб буго 2-абилеб азарсонил 9-абилеб гӀасру. Гьеб лӀугӀаралдаса буго 124 сон.

XIX гӀасруялда лӀугьана чӀахӀиял социалиял хиса-басиял. Европаялъул Америкаялъулги цӀикӀкӀанисеб рахъалда хвезабуна лагълъи. ТӀоцебесеб ва кӀиабилеб (жал гьединго данде кколел XVIII ва XX гӀасрабаздеги) индустриалияб революция сабаблъана массаяб урбанизациялъе ва жо гьаби, тӀегьай ва хайир дагьабги борхатаб мартабаталде бахиналъе. Исламиял тӀункӀихералъулал империял загӀиплъана, европияб империализмалъ абуни кверщаликье бачана Жанубияб ва Жанубиябгин Бакъбаккул ва тӀубарабниги колониалияб кверщаликье.

XIX гӀасруялда жаниб халатаб къеркьеялдаса хадуб байбихьана Кавказалда гӀурус оккупация; тӀагӀана аваразул сиясияб чиядарачӀолъи ва пачалихълъи.

ЛӀугьа-бахъинал

Авар тарихалда

• 1801, 22 март — ЧӀарахъ накълулъана аваразул КӀудияв нуцал ГӀумахан V.