ГӀиракъ

	ГІиракъ; ГІиракъияб Республика; гӀар. جمهورية العراق‎‎; Jumhūriyyatu l-ʔirāq
Байрахъ	Герб
	ШигӀар: «Аллагь КІудияв (ااالله أكبر)»
	Гимн: Дир ВатІан
Истикълал щвараб къо-моцӀ	3 октябр 1932 сон ( КІудабритІаниялдаса)
Расмияб мацӀ	ГІараб мацІ
Миллатал	{{{Миллатал}}}
Тахшагьар	Багъдад
ЧӀахӀиял шагьарал	Багъдад, Мосул
ХӀукмуялъул низам	Парламенталъулаб жумгьурият
Президент; Премьер-министр	Фуад МагІсум; ХІайдар Аль-ГІабади
Ракь; • Кинниги; • % лъел бутІа	57-билеб дунялалда; 435 052 км²; 1,1
Халкъалъул къадар; • Къимат (2014); • Гъунки	; ↗ 36 004 552чи (39-билеб); 82,7 чи/км²
ГІЖП (БББ); • ХӀасил (2008); • Халкъалъул цо чиясе	; 93, 800 млрд $ (58-билеб); 4000 $
ИПГӀИ (2013)	↗ 0,590 (гьоркьохъеб) (131-билеб)
ГӀарац	ГІиракъалъул динар (IQD, код 368)
Интернет-домен	.iq
Телефоналъул код	+964
СагӀтил рачел	GMT+3
	Хисизабизе

ГӀира́къ (гӀар. العراق‎‎), расмияб къӀагӀидаялъ — Республика ГІира́къ (гӀар. جمهورية العراق‎‎, сорани کۆماری عێراق, арам. ܩܘܼܛܢܵܐ ܐܝܼܪܲܩ) — Азиялъул бакътІерхуьда бугеб пачалихъ.

Ракьалъул гӀеблъи — 435,052 кв. км. Гъиракъалъул ракь бикьун буго 19 мухIафазалде (губерниязде). Ракьалъул рахъалъ гьелъ ккола дунялалда 57-леб бакI.

ГӀадамазул къадар (2005 соналъул баянал) 28,1 миллион чи. ГIадамазул 96 процент ккола бусурбаби, 4 процент гӀечӀеб къадар буго насраниязул (ай христианазул), хутӀарал (ягьудиял ва гь.ц.) цо проценталъул къадаралдаса дагьал руго. Тахшагьар ккола Багъдад.

МацӀал: гІараб ва курд мацІал.

Этимология хисизабизе

ГӀараб мацӀалда бугеб العِرَاقcode: ar is deprecated al-ʿIrāq абураб рагӀиялъул магӀна ккола «ралъудал рагІал»^[6].

Тарих хисизабизе

ГӀиракъалъул хӀукуматияб тарих рикӀкӀуна дунялалда бищунго некӀсияздасан, хъвай-хъвагӀаяздалъун гьелъул заман бахула 5 азарсонида. Гьелъул ракьалда, Хузестаналда, тӀоцебесеб Элам хӀукумат гӀуцӀана нелъер эраялдаса цебе III азарсонида.

НекӀсияб ГӀиракъ хисизабизе

ГӀиракъалъул территориялда гӀадамал рагъарана гочизе цӀакъ некӀсияб заманаялъ.

Ахаманишал хисизабизе

ГӀараб гьужум хисизабизе

Турк ва мангъулазул гьужумал хисизабизе

Ирангун-ГІиракъалъул рагъ хисизабизе

ХӀукуматалъул гӀуцӀи хисизабизе

Инсанасул хІукъукъал хисизабизе

КъватІисаб сиясат хисизабизе

Ракьазул бахӀсал хисизабизе

География хисизабизе

Гьава-бакъ хисизабизе

Аслиял шагьарал хисизабизе

ГӀиракъаллда буго 7 шагьар жедер халкъалъул къадар 1 миллионалдаса цӀцикӀун бугеб (Багъдад, Мосул, Наджаф, Киркук, Басра, Эрбиль, Сулеймания).

ГӀиракъалъул администрияб бикьи хисизабизе

ГӀиракъалъул мухӀафазаби

ГӀиракъ 19 провинциялде (мухӀафаза) бикьун буго.


№	МухӀафаза	Администратияб марказ	Ракь, км²	Халкъ, чи (2011)^[7]	Гъунки, чи/км²
1	Багъдад	Багъдад	734	7 055 200	9611,99
2	СалахӀудин	Тикрит	24 751	1 408 200	56,89
3	Дияла	БагIакъуба	19 076	1 443 200	75,66
4	Васит	Эль-Кут	17 153	1 210 600	70,58
5	Майсан	Эль-ГIамара	16 072	971 400	60,44
6	Басра	Басра	19 070	2 532 000	132,77
7	Ди-Кар	Эн-Насирия	12 900	1 836 200	142,34
8	Мутанна	Эс-Самава	51 740	719 100	13,90
9	Къадисия	Эд-Дивания	8 153	1 134 300	139,13
10	Бабиль	ХIилла	6 468	1 820 700	281,49
11	Карбала	Карбала	5 034	1 066 600	211,88
12	Наджаф	Ан-Наджаф	28 824	1 285 500	44,60
13	Анбар	Ар-Рамади	138 501	1 561 400	11,27
14	Найнава	Мосул	37 323	3 270 400	87,62
15	Дагьукъ	Дагьукъ	6 553	1 128 700	172,24
16	Арбиль	Арбиль	14 471	1 612 700	111,44
17	Киркук	Киркук	10 282	1 395 600	135,73
18	Сулеймания	Сулеймания	17 023	1 878 800	110,37
19	ХIалабджа	ХIалабджа	3 060	337 000
	ТӀолго		434 128	33 330 600	76,78

Халкъ хисизабизе

ГӀиракъалъул халкъ гӀел ва жинс бихьун (2020 сон)

ГӀиракъалъул этниялгун-диниял къокъаби

ГӀарабал-шигӀиял

ГӀарабал-сунниял

Курдал-бусурбаби

Ассириял

Курдал-езидал

ГӀиракъиял туркменал

Халкъалъул къадар
Сон	млн. чи
1878	2.0
1947	↗ 4.8
1957	↗ 6.3
1977	↗ 12.0
1987	↗ 16.3
1997	↗ 22.0
2009	↗ 31.6
2015	↗ 37.0
Источники:^[8]^[9]^[10]

Дин хисизабизе

ГӀемерисел гӀиракъиял руго бесурманал. Халкъалъул 65 % — ккола шигӀиял (хӀукуматияб дин). Иран, Азарбижан ва БахӀрейн пачалихъалгун, Иран ккола шӀигӀияб халкъалъул процент бащадасан цӀцӀикӀкӀараб бугеб пачалихъаздаса.