Дуче
Ду́че (итал. Duce, ˈduːtʃe), Латин: dux «цевехъан» рагІудаса бачІараб) — Националаб фашистияб партиялъул бетІер Бенито Муссолинил букІараб титул, жиб 1925 соналда гІуцІараб; Муссолиние гьеб щвана, жиндаго хадуб Италиялъул хІакимзабазул данделъул бетІерасул хъулухъги букІаго. Гьелдалъун гьесие рес щвана Италиялъул пачалихъалъул унгояв бетІерлъун вукІине, Виктор Эммануил III къираллъун вукІаниги. Хадуб титулалде тІаде жубана «Империялъе кьучІ лъурав» абун, жибги кІиабилеб италгин хӀабаш рагъулӀ Италияги бергьинеги гьабун, гьелъул колониалияб пачалихъ Муссолиница бахъинабиялъе гІоло. Дуче титул хвезабуна 1943 соналъ, къираласул амруялдалъун Муссолини гьелдаса ватӀагьавун хадуб. Гьелъул бакІалда премйер-министрасул титул букІадахъин гьабуна, ва гьебги щвана Пиетро Бадолиохъе
| Фашизм Дуче Duce del Fascismo | |
|---|---|
 | |
| ХитӀаб | Жиндир бетІерчІахъаяв |
| Резиденция |
Palazzo Chigi (1925–1929) Palazzo Venezia (1929–1943) Вилла Торлония (1925–1943) |
| Хъулухъалде тӀами | Фашизмалъул кІудияб данделъи |
| Цебесеб хъулухъ | Бенито Муссолини (Премйер-министер хІисабалда) |
| Хъулухъ гӀуцӀи | 23 март, 1919 |
| • Хъулухъалда тӀоцевесев | Бенито Муссолини |
| • Хъулухъалда ахирисев | Бенито Муссолини |
| Хъулухъ хвезаби | 25 апрель, 1945 |
«Дуче» титул лъугьана кьучІаблъун фашистиял ва радикалиял миллиял партиязул церехъабазул титулабазе (гьездаго гьоркьоб Фюрер титулги). 1943 соналъ, жиндирго пачалихъ къураблъун рикІкІинчІев Муссолини лӀугьана «Италиялъул социалияб жумгьурияталъул Дуче»[1].
БачІараб бакІ ва тарих
«Дуче» титул хІалтІизабулаан жиндирго гІадатлъун билъараб магІнаялда (ай цевехъан хІисабалда) 1860-л саназда Италия цолъизабулеб заманалда: Джузеппе Гарибалдил рахъккураз гьедин абулаан гьесда, амма гьес жинцаго жиндаго гьедин абулароан[2]. 1915 соналъ «ТІадегІанав цевехъан» (итал. Duce Supremo) абураб цІар жиндего абизе лъкгьана Виктор Эммануил III, Италиялъул рагъуд гІуцІарал къуватазул бетІерав цевехъан хІисабалда. ТІоцебесеб дунялалъул рагъ лъугІун хадуб гьеб ккуна Габриеле Д’Аннунциоца, Фиуме Республикалъул бетІер хІисабалда. Амма гьеб титулалъе бищунго цІар щвана Бенито Муссолинихъ, Джерардо Доротил гьебго цІар бугеб сураталдаса хадуб гьеб титул лӀугьана Муссолинил цІар хисулеб гІаламатлъун.
Гьанже заманалда Италиялъул сиясатчагІаз ва жигарчагІаз «Дуче» рагІул бакІалда хІалтІизабула «цевехъан» хІисабалда цогидал гьебго магІналъул рагІаби.
Тартиб
Муссолинида ракІалда букІана КІудияб фашистияб шураялъ гьесул ирсилавлъун вищщилин лъабго гьес рихьизарурал чагІазда гьоркьоса, ва вищарасул цІар ханасухъе тІасдикъ гьабизе битІилилан. 1940 соналдаса Муссолиница жиндирго бакІалде хІадурулев вукІун ватизе рес буго жиндирго дурц Галеаццо Чиано[3]
СияхI
Дуче
| Сурат | ЦІар (Гьавуна-Хвана) |
ВукІараб заман | Сиясатаб партия | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Хъулухъалде лъугьана | Хъулухъ тана | Хъулухъалда бараб заман | |||
| Дуче | Миллияб фашистияб партия | ||||
|
Бенито Муссолини
|
24 декабрь, 1925 | 25 июль, 1943 | 17 сонги 213 къоги | |
| Италиялъул социалияб республикалъул Дуче | |||||
| 23 сентябрь, 1943 | 25 апрель, 1945 | 1 сонги 214 къоги | |||
Гьединго балагье
МугъчӀваял
- ^ Quartermaine, L. (2000). Mussolini’s Last Republic: Propaganda and Politics in the Italian Social Republic. p. 21
- ^ Lucy Riall, «Garibaldi, Invention of a Hero», London, 2007, Ch. 9
- ^ Gunther, John (1940). Inside Europe. New York: Harper & Brothers. гьл. 255, 257–258.