Хурасан-Резави

Хураса́н-Резави́ (парс خراسان رضوی‎ / Xorāsān-e Razavi) — Ираналъул 31 провинциялдаса (останазул) цояб. Административияб марказ — Машгьад — халкълъул къадар ва ракьалъул гӀеблъи малъун Ираналъул кӀиабилеб шагьар.

Хурасан-Резави
blank300.png|300px]] [[file:blank300.png
Пачалихъ	Иран
Адм. марказ	Машгьад
Тарих ва география
ГӀуцӀи	2004
ГӀатӀилъи	144 681 км²
СагӀтазул зона	UTC+3:30, Риидалил заман и UTC+4:30
КӀудиял шагьарал	Нишапур, Сабзевар
Халкъ
Къадар	5 593 079 чи  (2006 сон)
Гъунки	38,66 чи/км²
Расмиял мацӀал	парс курд туркмен
Цифрабазул идентификаторал
Медиафайлал Викигъамасалда

География

Хурасан-Резави остан буго Ираналъул шималгун-бакъбаккул рахъалда. Шималалдаса ва шималгун-бакъбаккул рахъалдаса мадугьаллъуда буго Туркменистан, шималиябгун-бакътӀерхьул рахъалда Шималияб Хурасан, бакътӀерхьуда Семнан остан, жунубалъул рахъалдаса Жунубияб Хурасан ва бакъбаккул рахъалдаса гӀорхъи уна Афгъанистангун. Хурасан-Резави останалъул ракьалъул гӀеблъи буго 118,884 км² ва гьелъул рахъалъ тӀолго 31 Ираналъул останазда гьоркьо 6-леб бакӀ ккола.

Административияб бикьи

Хурасан-Резави остан бикьула 28 шагьрестаналда (мухъ).

1. Баджестан
2. Бардаскан
3. Бахарз (Бахарз)
4. Гондабад
5. Даварзан
6. Даргаз
7. Джовин
8. Джогатай
9. Заве
10. Калат
11. Кашмар
12. Кучан
13. Мехвелат
14. Машгьад
15. Нишапур
16. Раштхвар
17. Сабзевар
18. Серахс
19. Тайбад
20. Торбате Джам
21. Торбате ХӀайдарие
22. Торкабе ва Шандиз
23. Фариман
24. Фирузе
25. Халилабад
26. Хваф
27. Хошаб
28. Ченаран

Халкъ

Миллияб состав

• Парсал — 3 569 000 чи
• Хъиргъизал — 794 000 чи
• Туркменал — 432 000 чи
• Хурасаниял тюркал — 542 000 чи
• Курдал — 200 678 чи

Хозяйство ва экономика

Транспорт

Хурасан-Резави ккола 2004 соналъ Хурасан чанго бутӀаялда бикьун лъугӀарал останаздасан. Ракьалъул гӀатӀилъи — 144 681 км², халкъалъул къадар — 5 593 079 чи (2006). ЦӀцӀикӀарасел — парсал, гьединго руго туркменал, курдал, тюрк гочардулеб миллат афшарал, балучал, гӀарабал ва пуштӀунал.

Экономика

Аслиял экономикаялъул отраслал — росдалаб магӀишат (ролъ, пурчӀина, пампа, шафран, цӀцӀицибил, чакаралъул чӀалкӀутӀан, гандури, памадурал), кванил, къохьол, текстилияб, металлургияб, автомобилияб, электротехникияб, нартгун-химикияб промышленностал, энергетика, бича-хиси, транспорт, нарт ва газ бахъи.

Машгьадалда буго «Мешхед Урбан Рейлвэй Корп» маххулнухлул оператор, «Табан Эйр» авиакомпания; чӀахӀиял предприятияздасан ккола — «Прома Хипермаркет», «Киан Сентр» и «Альмас-э-Шаргх» бича-хисиялъул марказал. Нишапуралда буго металлургияб комбинат «Хорасан Стил».

Туризм

Провинциялда руго гӀемер тарихиял ва тӀабигӀатиял бакӀал (минералиял иццал, гьитӀинал хӀорал, заповедникал). Хьвадул туризм цебетӀун буго. Хурасаналъул лъаблго останалда (Хурасан Резави, Шималияб Хурасан ва Жунубияб Хурасан) буго 1179 тарихияб ва маданияб кӀвар бугеб бакӀ.

• 
  1418 соналъ бараб Гогьаршад мажгит
• 
  Нишапуралда бугеб хъарщидул мажгит
• 
  ГӀатӀтӀарил зиярат Нишапуралда
• 
  Нишапуралда бугеб ГӀумар Хайямил зиярат

2016 соналъ гьабураб цӀех-рехалдалъун останалъул бищун машгьурал шагьаразул сияхӀ:

Хурасан-Резави останалъул бищун машгьурал шагьарал

Машгьад Нишапур	БакӀ	Шагьар	Пачалихъ	Халъалъул къадар	Сабзевар Торбате ХӀайдарие
	1	Машгьад	Машгьад	3,001,184
	2	Нишапур	Нишапур	264,375
	3	Сабзевар	Сабзевар	243,700
	4	Торбате ХӀайдарие	Торбате ХӀайдарие	140,019
	5	Кашмар	Кашмар	102,282
	6	Кучан	Кучан	101,604
	7	Торбате Джам	Торбате Джам	100,449
	8	Тайбад	Тайбад	56,562
	9	Ченаран	Ченаран	53,879
	10	Серахс	Серахс	42,179
	Иццал: Statistical Center of Iran

Рихьизе бакӀал

Машгьадалда руго имама Резал зиярат, Гогьаршад ва Молла ХӀайдар мажгитал, Мукъадасав Месропил арменияб гьатӀан, Надир-шагь Афшарил хоб, Шагьасул баняби. Нишапур шагьаралда руго ГӀатӀтӀарил ва Махрукил зияратал, ГӀумар Хайямил ва Камал-ул Мулкил хобал.

Гонабад шагьаралда буго некӀсияб гидротехникияб система «кариз», ЮНЕСКОялъул дунялалъул ирсалъул сияхӀалда жиб рехсараб.

Gallery

• 
  Машгьад
• 
  Машгьад
• 
  Машгьад
• 
  Кашмар
• 
  Кашмар
• 
  Кашмар
• 
  Нишапур
• 
  Нишапур
• 
  Нишапур
• 
  Сабзевар
• 
  Сабзевар
• 
  Сабзевар
• 
  Халилабад
• 
  Халилабад
• 
  Фирдаус
• 
  Торбате ХӀайдарие
• 
  Серахс
• 
  Бардаскан

Гь. балагье

• КІудияб Хурасан
• Шималияб Хурасан
• Жунубияб Хурасан

РегІелал

• The text of the law for division of Khorasan into three provinces (in Persian)
• Cultural Heritage Foundation of Khorasan
• Khorasan-e Razavi Province cooprative office Archived 2010-05-23 at the Wayback Machine
• Khorasan-e Razavi Province cooprative office Archived 2010-05-22 at the Wayback Machine (in Persian)
• Khorasan-e Razavi Province Department of Education (in Persian)
• Imam Reza Shrine Official website Archived 2008-03-03 at the Wayback Machine
• Mashad Mayor's Office Archived 2007-06-09 at the Wayback Machine
• Central Library of Astan Quds Razavi Official website Archived 2014-02-09 at the Wayback Machine