ХӀамада́н (парс همدانHamadân, азарб. Həmədan, همدان, курд. Hemedan) — Ираналъул 31 провинциялдаса (останазул) цояб. Провинциялъул ракь — 19 368 км²[1], халкъ — 1 703 267 чи[1] (2006). Административияб марказ — ХӀамадан шагьар, цогидал чІахІиял шагьарал — Мелайер (160 аз.), Нехавенд (75 аз.), Туйсеркан (44 аз.), Кебудрахенг (20 аз.), Лаледжин (15 аз.), Фаменин (15 аз.), Резен (12 аз.), Мерианедж (10 аз.), Корве-йе-Дарджазин (10 аз.), Джуракан (10 аз.).

ХӀамадан
blank300.png|300px]]
БахӀрейнКъатӀарГӀуманКувейтТурцияЭрминистанАзарбижанТуркменистанАфганистанПакистанГӀиракъСагІудиязул ГІарабияЦолъарал ГIараб ИмараталКаспий ралъадПарс заливОрмуз проливГӀуман заливЮжный ХорасанЙаздСистан ва БалучистанКерманХурмузганПарсБушерХурасан-РезавиШималияб ХурасанГулестанМазандаранСемнанТегьранАлбурзКъумЧехармехаль и БахтиарияКохгилуйе и БойерахмедХузестанИламЛурестанЦентральный останИсфагьанГиланАрдебильКъазвинХамаданКерманшагьКурдистанВосточный АзербайджанЗенджанЗападный Азербайджан
[[file:blank300.png
Пачалихъ
Адм. марказ ХӀамадан
Тарих ва география
ГӀатӀилъи 19 368 км²
КӀудиял шагьарал Малайер
Нехавенд
Туйсеркан
Халкъ
Къадар 1 703 267 чи  (2006 сон)
Гъунки 87,94 чи/км²
Расмиял мацӀал парс
азарбижан
лур
курд
Цифрабазул идентификаторал
ХӀамадан картаялда
 Медиафайлал Викигъамасалда

География хисизабизе

 
Гандж-намеялда ахаманишазул хъвай-хъвагІиял.

Останалъул цояб бутІа ккола Алванд мугІрузда, цогидаб — Загрос мугІрузда. Провинциялда букІула хинаб рииги, цІакъ квачараб хаселги.

Тарих хисизабизе

ХІамадан остан буго цІахъ некІсияб тарихалда хурхараб бакІ. ХІамадан шагьар цебе букІана Мидиялъул тахшагьарлъун.

Халкъ хисизабизе

Этникияб рахъалъ останалда руго батІи-батІиял миллатал:азарбижанал - 58.90%, парсал - 24.30%, курдал - 10.30%, лурал (ва лакал (къосуге дагъистаниял лакалгун). Гьезул гІемериселги ккола бусурбаби (99,88 %)[2]. Гьединго останалда руго зартуштияб дин ккурал чагІи (308 чи), христианал (86 чи), иудеял (47 чи) ва 492 цоги диназул гІадамал[2].

Административияб бикьи хисизабизе

 
ХІамадан останалъул административияб бикьи

Остан бикьула 8 шагьрестаналда:

  1. Асадабад
  2. Бегьар
  3. Кабудараханг
  4. Малайер
  5. Нехавенд
  6. Разан
  7. Туйсеркан
  8. ХІамадан

Экономика хисизабизе

Рихьизе бакІал хисизабизе

ХӀамадан шагьаралда руго Экбатанаялъул риххелал (Мидиялъул, Ахаманишазул, Парфиялъул ва Сасанидазул тахшагьар), Ибн Синал ва Баба-ТІагьирил зияратал, Парфиялъул заманаялъул «ГанчІил гъалбацІалъул» бетІер, Эсфирь ва Мардохеял гьатІан ва зиярат, Алавил ва ЯхІял хобал.

ХІужаби хисизабизе

  1. 1,0 1,1 Statoids.com  (инг.)
  2. 2,0 2,1 Encyclopædia Iranica  (инг.)

РегІелал хисизабизе