ДабагъистӀа

Даба́гъистӀа (Латин: Cotinus) ккола Сумахалъулал хъизамалъул тӀамах бортулел гъутӀбузул, хъархъазул ва рижунжалазул тайпа. Тайпадул ареал – Евразиялъул бакулӀлъул регионал, Шималияб Америкалъул бакъбакк. ДабагъистӀа гӀезабула декоративияб ахил бижунжо кин, цинги тӀогьилаб релъен кьолеб гъарси кин.

Этимология

Авараб даба́гъистӀа абураб рагӀи лӀугьана гӀарабалдаса бачӀараб даба́гъи «хьвацӀа лӀугьине» (< ГӀараб: دَبَغَ) абураб рагӀуде авараб тӀа «тӀамах, тӀанхал; гъарси кин хӀалтӀизабулеб тӀамах-кӀачар» рагӀиги жубан. Гьелдагъун буго даба́гъис абураб формаги.

Диалектазда гьелде батӀи-батӀияб куцалда абула, гьезда гьоркьоса цояб ккола релъа́дултIа абураб рагӀи. МагӀнаялъул рахъалӀан гьал рагӀаби цоцада хурхун руго – гьаб бижунжоца кьола тӀогьилабгун багӀарккараб релъен.

Латинаб Cotinus лӀугьана некӀо-грек. κότῐνος «гӀалхул олива» абураб рагӀудасан, жиндирго иргаялда греказул мацӀалде прегрекияб мацӀалдасан бачӀараб.

Биологикияб сипат-сурат

ТайпадулӀ руго тӀабортулел рижунжал; 2—5 м-алде рахинегӀан гӀолел хъархъал, яги 12 м-алде щолел къокъккарал гъутӀби.

РегӀал

The Plant List-алъул (2013) базазул информациялда рекъон, тайпадулӀ унеб буго 7 регӀ:

Cotinus carranzae
Cotinus chiangii
Cotinus coggygria — гьаб регӀ лъала Аварлъуда; жибго баккула Европалъул жанубалда, Кавказалда, Азиялъул жанубалда. ДабагъистӀа данчӀвала ракъварал, гамачӀхӀалал яги гъенихӀалал гъулдузда, хъархъазда гьоркьор, накӀкӀи- яги миккирохьазда.
Cotinus kanaka
Cotinus nanus
Cotinus obovatus
Cotinus szechuanensis