БакьулӀеб рагьараб

ИФА: Рагьарал

	Цебесел	БакьулӀел	Нахъисел
ТӀасиял	i y	ɨ ʉ	ɯ u
ГӀагар-тӀасиял	ɪ ʏ		ʊ
ТӀад-гьоркьохъел	e ø	ɘ ɵ	ɤ o
Гьоркьохъел	e̞ ø̞	ə	ɤ̞ o̞
Гъоркь-гьоркьохъел	ɛ œ	ɜ ɞ	ʌ ɔ
ГӀагар-гъоркьиял	æ	ɐ
Гъоркьиял	a ɶ	ä	ɑ ɒ

---

• ИФА квекел
•  аудио
• диаграмма
• шаблон

Легенда: гургинлъичӀел • гургинлъарал

Бакьулъ кьералъул рагьарала яги централиял, церегІан жеги журарал рагьаралин жидеда абулел рукІарал, кІалълел мацІазда хІалтІизабулел рагьаразул цо класс. Бакьулъ кьералъул рагьаразе баян гьарулеб сипат-сурат буго гьезул артикуляциялда мацІалъул позициялъ цебесеб ва нахъисеб кьеразда гьоркьоб бакІ кквей. (Практикаялда абуни, централиял лабиаликъал рагьаразул тененция букІуна церегІан рукІине, лабиалиязул тенденция — нахъегІан рукІине).

СияхІ

Халкъаздагьоркьосеб фонетикияб алипбаялда жидее хасал ишараби ругел гьоркьохъеб кьералъул рагьарал ккола:

• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ɨ]
• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиалияб рагьараб [ʉ]
• тІасияб-гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ɘ] (басриял басмабазда хІалтІизабун букІине бегьула ⟨ë⟩)
• тІасияб-гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиалияб рагьараб [ɵ] (басриял басмабазда хІалтІизабун букІине бегьула ⟨ö⟩)
• гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул рагьараб щакаб лабиаллъигун [ə]
• гъоркьияб-гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ɜ] (басриял басмабазда хІалтІизабун букІине бегьула ⟨ɛ̈⟩)
• гъоркьияб-гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиалияб рагьараб [ɞ] (басриял басмабазда хІалтІизабун букІине бегьула ⟨ɔ̈⟩)
• гъоркьияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул хІалуцинчІеб лабиаликъаб рагьараб щакаб лабиаллъигун [ɐ] (гІемерисеб хІалтІизабула лабиликъаб рагьаралъе; дагьабги дуруслъи къварегІани, лабиаликъалъе хІалтІизабизе бегьула ⟨ɜ̞⟩, лабиалияб гьаракьалъе — ⟨ɞ̞⟩)

ХФА-ялда гьединго руго жидее хасал ишараби гьечІел цересел рагьарал:

• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ÿ]
• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул хІалуцинчІеб лабиаликъаб рагьараб [ɨ̞], [ɪ̈], [ɪ̠] or [ɘ̝] (расмияб гуреб ишара: ⟨ᵻ⟩)
• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул хІалуцинчІеб цебе цутІараб рагьараб [ʉ̞], [ʊ̈], [ʊ̟] or [ɵ̝] (расмияб гуреб ишара: ⟨ᵿ⟩)
• тІасияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул хІалуцинчІеб данде къараб рагьараб [ʏ̈]
• гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ɘ̞] яги [ɜ̝] (гІаммго хъвала⟨ə⟩)
• гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиалияб рагьараб [ɵ̞] яги [ɞ̝] (гІамго хъвала⟨ɵ⟩ гьеб тІасияб-гъоркьохъеб бугеб гІадинан)
• гьоркьохъеб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул данде къараб рагьараб [əᵝ]
• гъоркьияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиаликъаб рагьараб [ä] (гІаммго хъвала ⟨a⟩ гьеб цебесеб кьералъул бугеб гІадинан)
• гъоркьияб борхиялъул гьоркьохъеб кьералъул лабиалияб рагьараб [ɒ̈]

Библиография

• International Phonetic Association (1999), Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-65236-7

Халип:Phonetics-stub