Википе́дия — эркенаб, щивасул жинде изну бугеб, гІемерал мацІазда хъвараб интернет-энциклопедия, жиб хІалтІизе биччараб Викиялъул асасазда рекъон. ГьабсагІаталде щвезегІан Википедиялда хъван буго 2543 макъала авар мацІалда. Дагъистан • Дин • Спорт • Тарих • Авиация • География • Медицина • Киналго порталал Макъала хъвазе Мажлис Файл цӀазе Майдан Жакъа буго: Жакъа буго АрбагI къо, 2021 соналъул 29 сентябрь, 01:52 UTC | АрбагI къо 21 Сафар 1443 гь.

Жакъа тІаса бищараб макъала Авар мацӀ (aw.ˈar mat͡sʼː) яги магӀарул мацӀ (ma.ˈʕa.rul mat͡sʼː) ккола Бакъбаккул Кавказалда (тарихияб Аваристаналда) жиб бугеб Нахгун-Дагъистаналъул хъизаналъул, Авар-гIандисезул-цІунтІасезул гIаркьелалъул Авар-гIандисезул къокъаялъул мацIлъун. Авар мацІ тІибитІун буго аслияб къагІидаялъ Дагъистаналда ва ЦІоралда, буго гьединго Чачаналъда, бакъбаккул Хъизихъалда, ва Туркиялда ругел авар мужагьирзабазда гьоркьоб. Ккола Дагъистаналъул расмиял мацІазул цояблъун, гьединго Дагъистаналъул бакътІерхьуда, ай тарихияб Аваристаналда бугеб лингва франкалъун (БолмацI). Авар адабияталъулаб мацІалъул кьучІалда буго гьебго БолмацI — магӀарухъ гӀумру гьабун ругел гьитӀинал тухумазул ва тайпабазул жидедаго гьоркьоб бо (аскар) бакӀарараб мехалъ бицунеб букІараб мацӀ, жибги авар мацIалъул шималияб тІадкаламалде гъорлъе кколеб. КІалъалезул къадар бахуна цо миллионалде. Авар мацІалъул фонетикияб гІуцІиялда буго гІатІидаб рагьукъал гьаркьазул (консонантазул) система, жиндида жаниб къвакІаралги (геминатал) лабиалиял рагьукъалги ругел. Рагьараб гьаракь адбияталъулаб авар мацІалда буго щуго, гьел руго гІадатал, кирго абула кӀудияб хиси ккечӀого, ай аллофонлъи гьечӀого, амма адабияталъулаб мацІалде бищун гІагараб кколеб хундерил мацІалъул сверелалъул гаргаразда дандчӀвала халатал рагьарал гьаркьалги. ↪ жаниса цӀализе ››› Жакъа къойил лъикІаб макъала Суракат — аваразул нуцал, жив, цо-цо баяназда рекъон, XI гІасруялда, цогидал баяназда, XII вукІарав. Нуцал Саратанил вас. Бакихановасда рекъон, Абу Муслив вукІун вуго гьижрияб V гІасруялда, ай 1009 ва 1107 соназда гьоркьоб заман. Суракъат нуцалил заманалда гІуцІула тах ирсалъе кьеялъул тартиб, жинда рекъон Суракъатил ирсалъул варисзабазе гурони ихтияр букІинчІеб Аваристаналъул тахида рукІине. Суракъатил рагІият букІана насранияб ва жугьутІ дин ккурал, хъанчие лагълъи гьабулел. Нуцал рикІкІунев вукІана цІакъ къуватав, рагІи билъарав бетІерлъун. Авар нуцаласе мутІигІал рукІана Шамахалдаса бахъараб Кабардаялде щвезегІан ругел киналниги халкъал, Тушетия ва чачанал. Императорасулаб географияб жамагІаталъул хъвай-хъвагІаялда рекъон, Суракъатица «ханлъи гьабулаан буго Шамахалдаса бахъараб Кабардаялъул гІорхъоде щвезеган ругел халкъазе, чачанал ва тушиял абуни рукІана гьесул рагІиятчагІилъун». ↪ жаниса цӀализе››› Жакъа тІаса бищараб сурат Халип:Potd/2021-09-29 (av) Суртазул альбом • Балагьизе Балагье энциклопедиялда Аслиял гІелмаби Астрономия · Биология · Геология · Геометрия · Статистика · Физика · Математика · Химия · ТІабигІиял гІелмаби · Ракьул гІелмаби Практикаялъул гІелмаби Бухьен · Экономика · Медицина · Компьютерал· Къанун· Сахлъи цІуни · Технология · Хурул магІишат · Менеджмент · Инженерия Инсанасда хурхарал гІелмаби Адабият • Археология • Тарих • Социология• Дин• Психология • Лингвистика • Политология • Философия Искусство ва культура Архитектура • Искусство • Хобби • Кьурди• Дизайн• Сурат • Адабият • РакІгъезаби • Музыка • Живопись • Скульптура • Театр • Кинотеатр РачІа данде бан хъвазе! Хириял магӀарулал! ХӀурматиял авар мацӀ бокьулел! Авар Википедиялда жидорго лъалкІ тезе бокьараз гІахьаллъи гьабизе бегьула авар мацІалъулги, миллаталъулги ватІан Аваристаналда хурхарал темабазда гъорлъ. Гьаб Википедияги Авар мацІалда бугелъул, гьанир цогидазда цадахъ рукІине рекърал руго Авар мацІалдаги, миллаталдаги, маданияталдаги тарихалдаги, тІолго Аваристаналдаги хурхарал макъалаби, гьединлъидал Авар Википедиялда гьаб моцІ хас гьабун лъазабулеб буго Аваристаналъул моцІлъун

Щай хъвалареб цІияб макъала? Авар Википедиялда жакъа къоялда жаниб буго 2543 макъала, гьединлъидал дуе хъвазе бокьараб махъала гьаниб жанибги батизе бегьула. Цин макъала хъвалалде цебе дуца гьеб хъирще гьаб формаялда. Гьеб батичIони, дуе хъвазе бокьун бугеб макъалаялъул цІар хъвай гьаб гъоркьехун бугеб мухъалда жаниб ва хІадуре макъала. КантІизари! Хъвазе бугеб макъалаялъул цІаралда ругони (тІ, кІ, чІ, цІ) ва гьел гурелги, хадуб мухъ лъезе кколел хІарпал, нужеца хӀалтӀизабе кириллияб алипбаялъул мухъ. Гьеб лъезе бегьула гьанисан насхуги гьабун (І). Лъалищ дуда? Дагъистаналда руго росаби Албания ва Люксембург абураб. Гьединго Дагъистаналда рукІана Камчатка, Притория ва Миср абурал росаби. Дагъистаналъул тахшагьар МахІачхъалаялда буго Шималияб Кавказалда бищун кІудияб университет. Пётр Багратион Дагъистаналъул Гъизляр шагьаралда гьавуна. Гендерил машинабазул тоннель, Шурагьиял (cоветиял) хІукуматазул ракьалдаго бищун халатаб кьурда гъоркьан бухъараб тоннель буго. Дагъистаналъул ракьалда буго Россия Федерациялъул пачалихъияб гІурхъи ва гьелъул халалъи буго 1081, 3 км. Дагъистаналъул аслиял халкъал ккола бусурбаби - суннит мазгьабалъул. Дагъистаналда бищун некІсияб Къуръан батана 19 гІасруялъул ва гьебги бугоан Персазул шагьас Дагъистаналъул хІакимасе сайгъат гьабураб жо. ТІоцебесеб гІадамал раччулеб поезд щвана Дербендалде 1898 соналъул 25 октябралъ. Докузпара мухъалда бугеб Къуруш росу ккола Россиялъул бищун борхатаб тІанкІлъун. Хасавюрталда бугеб Знаменский килиса ккола Шималияб Кавказалда бищун кІудияблъун. Машгьурав хирург, даруяб мазь ургъарав Александр Вишневский гьавуна Дагъистаналда, Новоалександровка росулъ (гьанже Гъоркь Чирюрт). Башликент абураб росдада цІар букІана цебе "Александркент" абун, Россиялъул пача кІодо гьавун лъураб. Википедиялъул ракІалде щвезабиялдаса Гьаб къоялъ — 29 сентябрь Гьарурал 8 сентябралъ (1923) — Расул ХӀамза́тов, магӀарулазул шагӀир. 13 сентябралъ (1941) — АхІмет Сезер, Турциялъул анцІабилев президент. 17 сентябралъ (1990) — ГIузаир Лабазанов, россиялъул самбист. 27 сентябралъ (1962) — Мулла МухІаммад ГІумар, ТІалибан хІаракаталъе кьучІ лъурав, Исламияб Имарат Афгъанистаналъул амир. жеги... Хварал 14 сентябралъ (1847) — Хьаргабиса Идрис, имам Шамилил бищунго гIолохъанав наиб. 28 сентябралъ (1925) — ХӀоцоса Нажмудин, Ислами гӀалим ва политик. жеги... Жакъа тӀаса бищараб портал Жакъа тІаса бищараб портал… Ахирияб тІаса бищараб портал: Дагъистан

ГІагарал проектал Викигъамас Медиафайлазул гъамас Викикъамус Къамус ва мугӀжам Викимактаб Аслиял текстал Викицитата Цитатазул данд-бакIари Викихарбал Харбал ВикитӀехь ТӀахьал ва нухмалъи ВикижамигI Малъиял Викитайпа ТӀабигӀат гӀелмуялъул тайпаби Мета-вики Викимедиа проектазул хӀакъалъулъ Вики Викибаян Баяназул база Викидалил Нухлул далил Инкубатор Викимедиа ЦӀиял мацӀазул бутӀаби

Вакиллъи / Embassy — Бигьаяб версия — Кумек гьаби — Фонд Викимедиа — Контактал — Цоги мацІазул бутІаби