ЛӀ, лӀавар мацӀалъул хъвай-хъвагӀиялда хӀалтӀизабулеб кириллияб диграф.

Авар алипба
ЧӀв
Фонетика: t͡ɬː
ЦӀар ЛӀе
Расмияб вариант
А Б В Г Гъ Гь ГӀ
Д Е Ж З И Й К
Къ Кь КӀ Л ЛӀ М Н
О П Р С Т ТӀ У
Ф Х Хъ Хь ХӀ Ц ЦӀ
Ч ЧӀ Ш Щ Ъ Ь Э
Ю Я
ТӀадеги хӀарпал1
Гъв Гьв Дв Ё Жв Зв Кв
Кк Ккв Къв Кьв КӀкӀ КӀкӀв Лълъ
Лълъв ЛӀв Св Сс Тв    ТӀв Хв
Хх Ххв Хъв Хьв Цц ЦӀв ЦӀцӀ
Чв Чч ЧӀв ЧӀчӀ ЧӀчӀв Щв
Тасдикъ гьарун гьечӀел2
Ць (Цьв) Чь (Чьв)
^1 Алипалда гьечӀел, амма хъвай-хъвагӀиялда хӀалтӀизарулел.
^2 1952 соналъ тетраграфал хисизе рахъарал вариантал, жеги тасдикъ гьарун гьечӀел.

Фонетика ва хӀалтӀизаби Хисизабизе

Щибаб позициялда ЛӀ диграфалъ бихьизабула гъугъаб алвеоларияб латералияб аффрикаталъул халалъараб вариант (фортис) — t͡ɬː.

Гьеб гьаракь хадусел бакӀазда дандчӀвалелъул, ЛӀ диграф хӀалтӀизабула:

  • РагӀабазул бакӀалъул хӀалатазул ункъабилеб сериялъул формаялда, гьанирго рачӀуна топонималги: балалӀ, салулӀ, ГьоцӀалӀ, ГьидалӀ;
  • ЛӀар, лӀини, лӀутӀ рагӀабазулӀ, гьезул киналниги сигъабазулӀ ва гьездаса лӀугьарал рагӀабазулӀ.
  • НилӀ цӀарубакӀалда ва гьелъул сигъабазда;
  • ГъорлӀ тӀадрагӀиялда;
  • ЛӀугьине, билӀине, лӀутӀизе, борлӀизе, лӀвартӀизе рагӀабазулӀ, гьезул сигъабазуӀ ва гьездаса лӀугьарал рагӀабазулӀ ва гьелго рагӀул кьалбал ругезулӀ.

Тарих Хисизабизе

1952 соналъул декабралда Тарихалъулги, мацIалъулги адабияталъулги институталъул (АН СССР-алъул Дагъистаналъул филиал) гIелмияб ссесиялда хIукму гьабуна авар алипалде тIаде ЛI жубазе.[1] Амма гьабсагӀат бугеб орфографияб нормаялда рекъон, гьеб диграф хӀалтӀизабулеб гьечӀо, гьелъул бакӀалда буго Лъ яги Лълъ хӀалтӀизабулеб. Гьезул гьединаб хӀалтӀизаби буго мекъаб, щай гурелъул гьел ди- ва тетраграфаздалъун рихьизарулелɬ ва ɬː гьаракьал руго батӀиял, ва квал-квал кколеб буго рагӀи битӀун цӀалиялъе, хасго топонимал.

МугъчӀваял Хисизабизе

Халип:Авар алипба